باربری

اصولا بیمه حمل و نقل کالا پوششی است که بیمه گر درمقابل دریافت حق بیمه متناسب با پوشش بیمه ای ازبیمه گذار، تعهد می کند که چنانچه کالای مورد بیمه در جریان حمل و جابجایی ازمبدأ به مقصد مندرج در بیمه نامه و به علت وقوع یکی از خطرات مندرج در بیمه نامه تلف و یا دچار خسارت شد و یا بیمه گذار براساس قوانین و مقررات بین المللی متحمل پرداخت هزینه هایی گردید، زیان وارد به کالا را جبران کرده و هزینه ها را هم بپردازد. البته علاوه بر پوشش های گفته شده ، دربعضی از موارد زیان وخسارات وارد به اشخاص ثالث هم تحت پوشش این بیمه نامه ها قرار می گیرد.

حمل و نقل و جابجایی کالا ممکن است توسط وسایل حمل و نقل مختلف مانند کشتی ، هواپیما، کامیون و قطار انجام پذیرد. به همین دلیل در این سرفصل بیمه حمل و نقل کالا را به سه بخش عمده و اساسی به شرح زیر تقسیم می کنیم :

بیمه حمل و نقل دریائی

بیمه حمل و نقل زمینی

بیمه حمل و نقل هوایی

در بسیاری از مواقع اجازه استفاده از وسایل مختلف حمل کالا در بیمه نامه داده می شود و در نتیجه کالا با کشتی ،کامیون و قطار و احتمالا با هواپیما حمل می شود و به همین دلیل این گونه بیمه نامه ها مورد تقاضای متصدیان حمل ونقل است که ، آزادی عمل بیشتری را در اختیار آنها قرار می دهد. بنابراین چنانچه کالا تمام مسیر حمل را با یک وسیله نقلیه طی کند، بارنامه مربوط به آن وسیله حمل صادر می شود و در نتیجه بیمه نامه هم بر همان اساس صادرمی گردد.

بیمه باربری دریایی

قرارداد بیمه باربری دریایی ، قراردادی است که براساس آن بیمه گر تعهد می کند که خسارات وارد به کالای موردبیمه را که در جریان حمل بر اثر حوادث دریا حادث شده باشد باتوجه به شرایط و استثنائات بیمه نامه جبران کند. بایدبه این واقعیت توجه کرد که تعهد بیمه گر در جبران خسارت واردصرفاً مربوط به مواردی است که تلف کالا و یاخسارت ناشی از خطرات دریا و یا حوادث وسیله نقلیه باشد. در ایران شرکتهای بیمه به طور معمول ، بیمه نامه های باربری دریایی خود را براساس شرایط بیمه نامه های انستیتوی بیمه گران لندن صادرمی کنند، یعنی این که صنعت بیمه کشور پذیرای اصول و مقررات یکنواخت بازارهای بیمه جهانی شده است تا داد و ستد اتکایی هم دراین زمینه تسهیل شده باشد.

نگاهی به حجم واردات و صادرات کالا چه قبل و چه بعد از انقلاب گویای فعالیتهای اقتصادی کشور است واهمیت استراتژیک بیمه نامه حمل و نقل دریایی ، زمینی و هوایی را نشان می دهد.کالای خریداری شده بدون در نظر گرفتن نحوه خرید آن به وسیله خریدار و یا فروشنده بیمه می شود. در بیمه نامه باربری دریایی ، بیمه گر تعهدات خود را در قبال بیمه گذار به روشنی در بیمه نامه تصریح و استثنائات را مشخص می کند. به منظور ارائه یک تقسیم بندی مفید و ساده ، بیمه نامه های باربری را برحسب نوع بیمه نامه و نوع کالای موردحمل می توان به چهار گروه اصلی و اساسی تقسیم کرد که به اختصار به شرح آنها می پردازیم . قبل از ورود به بحث درباره انواع بیمه نامه های باربری ، لازم است این مسئله توضیح داده شود که بیمه بدنه کشتی، خسارت همگانی، هزینه های نجات ،عدم تحویل کالا و خطر جنگ در طبقه بندی بیمه های دریایی قرارمی گیرند.

بیمه نامه از بین رفتن تمامی کالا

براساس شرایط این بیمه نامه ، بیمه گر زمانی اقدام به جبران خسارت بیمه گذار می کند که تمامی کالا و محموله درجریان حمل و به علت یکی از خطرات دریا، از بین رفته و یا از حیز انتفاع افتاده باشد و به همین دلیل اگر بخش عمده کالا از بین رفته و صرفاً اندکی ازآن باقی بماند، بیمه گرتعهدی درجبران خسارت کالا نخواهدداشت .این نوع پوشش بیمه ای دارای کاربرد زیادی نیست و فقط برای بیمه کردن کالاهای مخصوصی ازقبیل سیمان ، نفت و غلات مورداستفاده قرار می گرفت و به نام بیمه تشریفاتی و در برهه ای از زمان به نام بیمه گمرکی شهرت داشت ،زیرا براساس مصوبات هیئت وزیران ، کالای صادراتی می بایست تحت پوشش بیمه ای قرارگیرد و چون عرف بر این است که خریدار پوشش بیمه ای مورد نیاز خود را که متناسب با کالاست نزد بیمه گر کشور خود تهیه کند این نوع پوشش بیمه ای صرفاً به صورت تشریفاتی و جهت ترخیص کالا برای عملیات صادرات مورد استفاده قرار می گرفت .

بیمه نامه اف .پی .ا.(۱۴)F.P.A

قبل از بحث درباره شرایط سه گانه بیمه های حمل و نقل که به بحث درباره آنها خواهیم پرداخت ، باید به این نکته بسیار مهم اشاره کنیم که در صورت استفاده بیمه گذار از هریک از شرایط سه گانه ، پوشش بیمه ای محدود به خطرهای مذکور در ایمه نامه ها نخواهد بود، بلکه بیمه گر و بیمه گذار با توافق قبلی و یا درج در شرایط خصوصی بیمه نامه ،قادرند که تعهدات خود را تعدیل (کاهش ، یا اضافه ) کنند. مثلا در بیمه نامه های دبلیو.ا. (W.A)(۱۵) می توان خسارات ناشی از شکست ، ریزش ، چنگگ ، نشت را هم اضافه کرد و یا با پرداخت حق بیمه اضافی فرانشیز خسارت جزئی را ازبیمه نامه حذف کرد.اصطلاح اف .پی .ا. حروف اختصاری عبارت ، Free From particular Average است به این معنا ومفهوم که بیمه گر خسارات در تعهد خود را بدون پرداخت خسارت خصوصی و یا خاص می پردازد. دراین نوع پوشش بیمه ای ، تعهدات بیمه گر از زمان خروج کالا از انبار و یا اسکله محل بارگیری کالا که دربیمه نامه به آن اشاره شده است آغاز می شود و تا زمان تخلیه کالا در بندر مقصد و یا انبار بیمه گذار ادامه خواهد داشت . در این پوشش بیمه ای ، بیمه گر متعهد پرداخت خسارات خصوصی (خسارت جزء)نیست مگراین که این گونه خسارات ناشی از حادثه وسیله نقلیه ، یعنی آتش گرفتن ، غرق شدن ، تصادم ویا به گل نشستن شناور باشد.

خساراتی که در بیمه نامه اف .پی .ا. مورد تعهد بیمه گر است

در این پوشش بیمه ای ، بیمه گر متعهد پرداخت خساراتی به شرح زیر است .از بین رفتن کلی کالای مورد بیمه (واقعی و فرضی ) به طوری که بیمه گذار از دریافت کالای خودمحروم بماند، که این خسارت می تواند ناشی از حادثه وسیله نقلیه و یا شناور باشد.از بین رفتن و تلف بخش معینی از کالا، در صورتی که مورد بیمه از چندین قسمت مختلف ترکیب شده باشد و تمامی یک بخش و یا قسمتی از آن از بین برود، بدون درنظر گرفتن این که برای آن قسمت خسارت دیده سرمایه بیمه ای معین منظور شده و یا نشده باشد.

از بین رفتن یک صندوق ، پالت و یا نگله در طول زمان بارگیری ، تخلیه و یا انتقال محموله ازشناوری به شناور(۱۶) دیگر.پرداخت خسارات مستقیم ایجاد شده ناشی از زیان همگانی (تفدیه زیان همگانی (پرداخت تعهدات ایجاد شده ناشی از زیان همگانی .کلیه هزینه های مربوط به نجات کالا هزینه های خاص ، چنانچه پرداخت این هزینه ها به موجب بیمه نامه قابل پرداخت بوده و در تعهدبیمه گر باشد.پرداخت هزینه هایی که برای جلوگیری از خسارت و یا توسعه خسارت انجام می شود.

کلیه خسارات ناشی از زیان اختصاصی به علت غرق ، آتش سوزی ، به گل نشستن ، انفجار، تصادم شناور با اسکله ، صخره ، قطعات شناور یخ و یا تخلیه اضطراری کالا که در نتیجه یکی از خطرات مذکوردر این بند و در بندر پناه (۱۷) (بندر بین راه ) انجام شده باشد.

خسارات خارج از تعهد بیمه گر در بیمه نامه ; شرایط اف .پی .ا.

دربیمه نامه اف .پی .ا. خسارات زیر خارج از تعهد بیمه گراست و استثنأ شده است .خسارات جزئی (زیان اختصاصی ) به جز مواردی که در بالا ذکر شد. کسر و یا عدم تحویل بخشی از یک پالت ، صندوق ، بسته یا نگله . خسارات ناشی از تأخیر در تحویل کالای مورد بیمه ، هرچند تأخیر به علت یکی از خطرات موردتعهد بیمه گر صورت گرفته باشد. عیب ذاتی کالای موردبیمه ، مانند کسر وزن درحد متعارف که ارتباط با حادثه ندارد.خسارات عادی و متعارف ناشی از ریزش عادی ، نشت و سرخالی شدن مایعات .

خسارات ناشی از عمل جانوران موذی از قبیل موش ، حشرات و مانند آن خسارات ناشی از آب شیرین خساراتی که کالا.خساراتی که مستقیماً براثر جنگ ، اعتصاب ، شورش و اغتشاشات داخلی به وجود آمده باشد.

بیمه نامه های باربری با شرایط دبلیو.ا. (.W.A)

در بیمه نامه هایی که با شرایط دبلیو.ا. صادر می شود، بیمه گر علاوه بر پرداخت خسارات عمومی ،تعهد پرداخت خسارات جزئی (خسارتهای خصوصی ) را هم دارد. باید به این نکته اشاره شود که پرداخت خسارت در این نوع پوشش بیمه ای منوط به این امر است که میزان و مبلغ خسارت بیشتر ازدرصد فرانشیز ذکر شده در بیمه نامه باشد. در این نوع پوشش بیمه ای ، معمولا خسارات شکست وریزش بیمه نیست مگر این که بیمه گذار، با پرداخت حق بیمه اضافی این خطرات را بیمه کند. برای توضیح اضافه می شود که خسارت جزئی به آن دسته از خساراتی اطلاق می گردد که می تواند باعث ازبین رفتن یک پالت ، نگله یا بسته ای از کل محموله و یا بخشی از یک پالت بسته و یا نگله باشد.

خساراتی که در بیمه نامه دبلیو.ا.(W.A.) مورد تعهد بیمه گر است

در این نوع پوشش بیمه ای ، بیمه گر مسئول و متعهد جبران خسارتهای زیر است :

از بین رفتن کامل مورد بیمه به علت حوادث مشمول بیمه (واقعی وفرضی )

از بین رفتن یک پالت ، صندوق ، بسته و یا نگله که جزئی از یک محموله است و خسارت در اثنای بارگیری ، تخلیه و یا ترانشیپمنت واقع شده باشد.

از بین رفتن بخشی از یک محموله در زمانی که کالا به قسمتهای متفاوت تقسیم شده و کار حمل ونقل آن در دفعات مکرر انجام می شود.سهم هزینه ها و تعهدات ایجاد شده ناشی از خسارت همگانی .

خسارات مستقیم وارد به کالای موردبیمه که ناشی از بروزحادثه همگانی باشد.

هزینه های نجات کالا

هزینه های خاص از قبیل هزینه های تخلیه ، بارگیری ، انبارداری و حمل مجدد کالای مورد بیمه ازبندر پناه به مقصد مندرج در بیمه نامه و هزینه هایی که برای جلوگیری از خسارت و یا جلوگیری از توسعه خسارت صرف (۱۸) می شود.

زیان اختصاصی پس از کسر فرانشیز توافق شده در بیمه نامه مشروط بر این که درحد فرانشیز مقرردر بیمه نامه باشد. در صورتی که شناوری که کالا را حمل می کند غرق شده ، به گل نشسته و یا دچارحریق شود و یا خسارت وارد بر اثر آتش سوزی ، انفجار، تصادم ، یا برخورد کشتی با وسیله نقلیه دیگری و یا هر شیئی ثابت و یا متحرکی مانند کوههای شناور یخی باشد و یا کشتی در بندر پناه خاتمه سفر رااعلام و کالا را تخلیه کند، بیمه گر خسارت وارد را بدون کسر فرانشیز پرداخت خواهد کرد.

خسارات خارج از تعهد بیمه گر در بیمه نامه با شرایط دبلیو.ا.

در بیمه نامه باربری دبلیو.ا. خسارات زیر جزء تعهدات بیمه گر نخواهد بود.

خسارات ناشی از تقصیر، اقدامات عمدی و اعمال خلاف بیمه گذار

عدم تحویل و یا کسری کالای مورد بیمه

خسارات ناشی از تأخیر در حمل و عدم تحویل کالای مورد بیمه ولو این که به علت یکی ازحوادث و خطرات مشمول و مورد تعهد بیمه گر پدید آمده باشد.

خسارات ناشی از عیب ذاتی و یا کیفیت خاص مورد بیمه .

خسارات متعارف و معمول ناشی از ریزش ، نشت ، سرخالی شدن مایعات و یا تبخیر و مانند آن .

خسارات ناشی از عمل جانوران موذی از قبیل موش و یا حشرات .

خسارات ناشی از آب شیرین .

خساراتی که مستقیماً دراثر جنگ ، شورش ، اعتصاب و اغتشاشات داخلی پدید آمده باشد.

خساراتی که به علت صفافی نامناسب کالا در انبار کشتی پدید آید و یا خسارات ناشی از دزدی ،دله دزدی و شکست .

خساراتی که دربیمه نامه تمام خطر تحت پوشش بیمه گراست All Risk

اصولا پوششهای جامع و کامل در کلیه رشته های بیمه ای مورد تقاضای بیمه گذاران هر بازار بیمه است ، زیرا اعتبار دهندگان و یا صاحبان کالا برای حفظ منافع و سرمایه های خود نیاز به تأمین وپوششهای بیمه ای کامل دارند و به این لحاظ این گونه بیمه نامه امروزه جای مناسب خود را در بازار ایران و سایر کشورهای جهان باز کرده است . قبل از یکنواخت کردن شرایط بیمه نامه های تمام خطر بیمه گران بازارهای مختلف و حتی در یک بازار، این پوشش را با متون متفاوت در اختیار بیمه گذاران خود قرارمی دادند، اما بعلت بروز مشکلات بسیار و اختلافات زیاد بین بیمه گران و بیمه گذاران در تعبیر و تفسیرشرایط ارائه شده ، ایجاد هماهنگی و یکنواختی در تدوین شرایط این بیمه نامه ها ضروری به نظرمی رسید و به همین جهت انستیتوی بیمه گران لندن شرایط این بیمه نامه ها را به صورت یکنواخت تدوین کرد و اینک مورد استفاده کلیه بازارهای جهان از جمله ایران است .در بیمه نامه های تمام خطر، بیمه گر خسارات وارد به کالا را از زمان خروج آن از انبار فروشنده یا ازبندر مذکور در بیمه نامه تا زمان تخلیه کالا در بندر مقصد و یا تحویل آن به بیمه گذار جبران خواهد کرد.خسارات جزئی پرداختی در این پوشش بیمه ای بدون کسر فرانشیز تسویه خواهد شد.

خساراتی که در بیمه نامه تمام خطر مورد تعهد بیمه گر است

از بین رفتن کامل مورد بیمه به علت حوادث مشمول بیمه (واقعی و فرضی )

از بین رفتن بخشی از یک محموله چنانچه کالا به بخشها و یا قسمتهای مختلف تقسیم شده و حمل آن به دفعات از طرف بیمه گر مجاز شناخته شده باشد.

خسارت ناشی از بارگیری ، تخلیه و جابجایی از شناوری به شناور دیگر چنانچه منجر به از بین رفتن هر پالت ، نگله و یا صندوق گردد.

خسارات مستقیم (تفدیه ) ناشی از زیان همگانی

سهم هزینه ها و تعهدات ایجاد شده ناشی از خسارت همگانی هزینه های نجات کالا.

هزینه های خاص ، از قبیل هزینه های بارگیری ، تخلیه ، انبارداری و حمل مجدد کالای مورد بیمه ازبندر پناه به مقصد.

پرداخت خسارات جزء( زیان اختصاصی ) بدون کسر فرانشیز.

پرداخت خسارات خطرات اضافی دیگر از قبیل ، دزدی ، دله دزدی و عدم تحویل ،آب شیرین ،اکسیداسیون ، نشت ، زنگ زدگی ، ریزش و سرخالی شدن مایعات ، له شدن ، شکست ، خم شدن ، خراش برداشتن ، لک شدن وخسارات ناشی از رطوبت ، حرارت ومجاورت با کالای دیگر (بو گرفتن و آلوده شدن )

خسارات خارج از تعهد بیمه نامه با شرایط تمام خطر

در بیمه نامه باربری با شرایط تمام خطر، خسارات زیر شامل تعهدات بیمه گر نخواهد بود.

خسارات ناشی از سوءنیت و اقدامات عمدی بیمه گذار و یا نمایندگان او.

خسارات ناشی از تأخیر در حمل و عدم تحویل کالای مورد بیمه ولو این که به علت یکی ازحوادث و خطرات مشمول و مورد تعهد بیمه گر پدید آمده باشد.

خسارات ناشی از عیب ذاتی و یا کیفیت خاص مورد بیمه .

خسارات ناشی از عمل جانوران موذی از قبیل موش و حشرات .

خسارات عادی از قبیل ، تبخیر یا کسری مایعات که به علت حادثه پدید نیامده باشد.

خسارات ناشی از جنگ ، شورش ، آشوب و بلوا.

نرخ بیمه نامه های باربری در شرایط سه گانه

شورای عالی بیمه براساس آیین نامه شماره ۸ مصوب ۱۳۵۲/۶/۳۰ نرخ بیمه نامه های باربری را به شرح زیر تعیین کرده است .

نرخ بیمه نامه با شرایط اف .پی .ا. به انضمام خطر عدم تحویل ۳/۵ در هزار و بدون عدم تحویل ۳در هزار تصویب شده که این نوع نرخ گذاری براساس پوشش بیمه ای است و توجهی به نوع کم خطر و یاپرخطر بودن کالا ندارد. در سال ۱۳۵۸ نرخهای فوق ۱۵% کاهش یافت.

نرخ بیمه نامه دبلیو.ا. به انضمام خطرهای عدم تحویل ، دزدی ، قلاب زدگی ، آبدیدگی ،روغن زدگی ، شکست و ریزش برحسب نوع کالا به تفکیک معین و مشخص شده است که حداقل نرخ برای کالای کم خطر و حداکثر برای کالای پرخطر در نظر گرفته شده است .

نرخ بیمه نامه تمام خطر همان نرخهای مصوب برای هر نوع کالا در پوشش دبلیو.ا. به اضافه ۲۰%است .

اعتبار پوشش بیمه ای

لازم به توضیح است که اعتبار بیمه نامه های باربری در هر سه نوع پیش گفته براساس شرایطبیمه نامه های اف .پی .آ.،دبلیو.ا. و تمام خطر انستیتوی بیمه گران لندن از زمان بارگیری کالای مورد بیمه در وسیله حمل شروع و در تمام مدت حمل عادی و تا هنگام تخلیه آن در انبار بیمه گذار واقع در مقصدمندرج در بیمه نامه و یا تحویل کالا به بیمه گذار و یا انقضای مدت ۶۰ روز از تخلیه کالا در بندر مقصدادامه خواهد داشت . اما مدت زمان اعتبار این بیمه نامه ها پس از تخلیه کالا از کشتیهای اقیانوس پیمابراساس عرف و مقررات متداول در ایران ۴۵ روز است که براساس درخواست بیمه گذار و با صدورالحاقیه تمدید می شود.

پوشش خطر جنگ

در تمامی قوانین و مقررات بیمه ای کشورها به صراحت بیان شده است که جبران خسارات ناشی ازجنگ خارج از شمول تعهدات بیمه گر است ، مگر این که بین بیمه گر و بیمه گذار، برخلاف آن توافقی به عمل آمده باشد. استثنای خطر جنگ و عدم تعهد بیمه گر در جبران خسارات وارد دارای سوابق طولانی است . در زمان جنگ بین الملل اول ، خسارات وارد به شناورها و محمولات آنها که به علت جنگ و یاناوگانهای متخاصم و یا مین گذاری دریاها ایجاد شده بود باعث شد که بیمه گران خسارات زیادی رامتحمل شوند و در نتیجه دولتهای اروپا ناگزیر در امر بیمه باربری زمان جنگ مداخله کردند و ضمن حمایت از ناوگانهای تجاری به وسیله ناوگان جنگی ، عهده دار ارائه پوشش جنگ هم شدند.

به این ترتیب چنانچه در هریک از انواع بیمه ، نامی از خطر جنگ برده نشود و در زمینه جبران خسارات وارده توافقی بین دو طرف قرارداد (بیمه گر و بیمه گذار) صورت نپذیرفته باشد، خساراتی که منشاء و عامل آن جنگ و یا شورش و آشوب و بلوا باشد در تعهد بیمه گر نخواهد بود.

خطرات تحت پوشش شرایط جنگ

مهمترین خطراتی که بیمه گر در رابطه با خطر جنگ پوشش می دهد به طور خلاصه عبارت است از – بازداشت محموله ، معطل کردن و یا تصرف کالا و کلیه زیانهای دیگری که ناشی از این گونه عملیات باشد
هرگونه خسارتی که از عملیات جنگ و یا شبه جنگی پدید آمده باشد.

خسارات ناشی از جنگهای داخلی ، انقلاب ، شورشها و دزدی دریایی .

جنگ ، جنگ داخلی ، انقلاب ، شورش ، قیام یا زدوخوردهای ناشی از آنها یا هرنوع عمل خصمانه ای که به وسیله یا علیه یک قدرت متحارب دیگر صورت پذیرد

خسارات ناشی از مین ها، اژدرها، بمبها و یا سایر سلاحهای جنگی متروکه

زیان همگانی و هزینه های نجات مربوط به پیشگیری از خسارت یا برای جلوگیری از خسارت خطرهای مورد بیمه فوق که براساس قوانین حمل و یا عرف و قوانین حاکم تعدیل و تعیین شده باشد.

استثنائات

بیمه گر زمان ارائه پوشش جنگ متعهد جبران خسارات زیر نیست

از بین رفتن ، تلف و خسارت و یا هزینه های ناشی از عمل نادرست و یا عمدی بیمه گذار

نشت عادی ، کم شدن وزن و یا فرسودگی عادی مورد بیمه .

خسارات وارد قبل از بارگیری کالا در کشتی اقیانوس پیما و یا شناور خساراتی که بعد از گذشت ۱۵ روز از نیمه شب روز ورود کشتی اقیانوس پیما به بندر بین راه و یابندر ترانزیت ایجاد شده باشد.

از بین رفتن ، آسیب دیدگی یا هزینه ناشی از عیب ذاتی کالا خسارات ناشی از تلف و یا آسیب دیدگی کالا یا هزینه های ناشی از اعسار یا قصور در انجام تعهدات مالی مالکین کشتی ، اجاره کنندگان ، متصدیان و یا مدیران .
هزینه های نجات کالای مورد بیمه که غرق شده و براساس قوانین خسارت همگانی باید پرداخت شود و بیمه گر طبق قوانین یورک – آنتورپ تعهدات خود را می پردازد، مشروط بر این که این تعهدات مغایرتی با شرایط بیمه نامه جنگی و قوانین حمل و نقل نداشته باشد.

خسارات ناشی از اقدامات و یا عملیات افرادی که برای کسب قدرت و یا براندازی حکومتی اقدام می کنند.

نرخ پوشش جنگ

اصولا خطر جنگ در بیمه باربری کالا جزء استثنائاتی است که چنانچه شرط خلاف آن مورد موافقت بیمه گر قرار گرفته باشد، با دریافت حق بیمه اضافی مربوط به جنگ آن را پوشش می دهد. نرخ پوشش جنگی ، توسط کمیته نرخ گذاری خطر جنگی لندن (۲۰) هم در مورد بدنه و هم در مورد کالا تعیین و اعلام می شود که نوسان این نرخ معمولا بستگی به شدت درگیری در مناطق جنگی و تعداد هدفهایی دارد که توسط نیروهای متخاصم مورد اصابت قرار گرفته است .

خسارت همگانی

خسارت یا زیان همگانی اختصاص به حمل و جابجایی کالا از طریق دریا دارد. خسارت همگانی به آن دسته از خساراتی گفته می شود که ناخدای کشتی طبق اختیاراتی که به او تفویض شده است به منظورنجات کالا و کشتی و یا هردوی آنها قسمتی از کالا و یا ابزار و ادوات و متعلقات کشتی را به دریا می ریزد.در این حالت خسارات وارد نه تنها برعهده صاحبان کالایی که کالایشان به دریا ریخته شده و یا مالک کشتی است ، بلکه خسارت بین کلیه افرادی که به نحوی در آن سفر دریایی ذینفع هستند تقسیم می شودو هریک باید به تناسب ارزش کالا و یا کشتی ، خود سهمی از خسارت را پرداخت نمایند.

تاریخچه پیدایش خسارت همگانی روشن نیست ولی همگان براین عقیده اند که دریانوردان اولیه بااین گونه خسارتها آشنایی داشته اند، زیرا ازهمان ابتدا صاحبان کالا به این نتیجه رسیده بودند که برای پیشگیری از خطرات دریا، باید با هماهنگی کامل انجام وظیفه کنند و لذا به همین منظور به ناخدایان کشتیهای تجاری اختیار داده شده بود که درزمان بروزخطر و حادثه اقدامات لازم را برای نجات کشتی وکالا انجام دهند، ولو اینکه منجر به فدا کردن بخشی از محموله کشتی شود.

اولین بار این رسم در جزیره رودس به صورت قانون پذیرفته شد. این قانون مقرر می داشت که اگرناخدای کشتی برای سبک کردن آن کالایی را به دریا بریزد آنچه برای حفظ کالای همه فدا شده باید ازطرف کلیه صاحبان کالا جبران شود.

مصادیق خسارت همگانی

می توان چنین نتیجه گرفت که خسارات همگانی شامل پرداخت هزینه ها و فدا کردن کالا به شرح زیرخواهد بود:

خساراتی که به ماشین آلات و یا قطعات مکانیکی برای نجات عمومی و براثر فدا کردن به کشتی ایجاد شده باشد.

سبک کردن کالای رو و زیر عرشه کشتی به منظور نجات کشتی و کالا.

خسارات ناشی از کاربرد وسایل آتش نشانی از قبیل آب و پودر کف .

تخلیه و بارگیری کالای مورد بیمه در بندر پناه و یا در مواقعی که کشتی به گل نشسته است .

هزینه هایی که برای شناور ساختن کشتی به گل نشسته صرف شده است .

هزینه هایی که برای ورود کشتی به بندر پناه برای انجام تعمیرات مورد نیاز پرداخت می شود.

هزینه های تخلیه و بارگیری کالا در بندر پناه .

هزینه های نجات

هزینه های نجات هزینه هایی است که به منظور نجات کشتی و محمولات آن از حادثه ، در حالی که خطر و عواقب ناشی از آن منافع موجود در آن سفر دریایی را مورد تهدید قرار داده است به مصرف می رسد و معمولا به حساب زیان همگانی منظور خواهد شد.

چنانچه مالکین کشتی و یا صاحبان کالا ازپرداخت هزینه های نجات سرباز زنند نجات دهنده حق توقیف کشتی و کالا را دارد. در تعیین هزینه های نجات ، معمولا دادگاه و یا داوران منتخب با درنظرگرفتن دشواری عملیات نجات و خطراتی که نجات دهندگان را تهدید می کرده میزان هزنیه نجات را تعیین می کنند. عوامل زیر از جمله مسائلی است که درتعیین هزینه نجات نقش عمده و اساسی دارد.

تعداد افرادی که کارنجات را انجام داده اند. انرژی و مهارتهایی که در نجات کشتی و کالا مورد استفاده قرار گرفته است . ارزش دستگاهها و تجهیزاتی که برای نجات کشتی و کالای آن مورد استفاده قرار گرفته و میزان خطری که این دستگاهها در معرض آن قرار داشته است . ارزش کالای نجات داده شده توسط گروه نجات (ارزش کالا، کشتی ، سوخت ، کرایه ارزیابی خطری که نجات دهندگان ، کالا و کشتی را ازآن نجات داده اند.

عدم تحویل کالا

اصولا عدم تحویل به وضعیتی گفته می شود که کالای مورد بیمه یا یک قسمت از آن در جریان حمل و به دلیل نامعلومی مفقود شده باشد و بیمه گذار از دریافت کالای خود محروم شود. به همین دلیل چنانچه عدم تحویل کالا مشخص باشد مثلا کالا غرق شده و یا به سرقت رفته باشد، این خسارت به عنوان عدم تحویل تلقی نمی شود و بیمه گذار می تواند خسارت وارد را تحت عنوان خطری که واقع شده و معین و مشخص هم هست مطالبه کند

این نکته قابل ذکر است که چنانچه کالای تحویل شده به بیمه گذار از نقطه نظر تعداد بسته ها منطبق بابارنامه باشد، اما کم و کسری در محتویات آن مشاهده شود این کسری کالا از مصادیق عدم تحویل کالا به شمار نمی رود، بلکه اصولا بنام خسارت کسری نامیده می شود و اگر بیمه گذار وجهی بابت عدم تحویل کالای خود از شرکتهای کشتیرانی و یا متصدیان حمل دریافت کرده باشد، بیمه گر محق است آنچه را بابت خسارت عدم تحویل به بیمه گذار پرداخته ، مسترد دارد. باید اضافه کرد که تعهد شرکتهای کشتیرانی و متصدیان حمل ، براساس شرایط مندرج در بارنامه بسیار محدود و بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ دلاربرای هر بسته است .

stick

نظرات

stick